Magurski Park Narodowy

Grzbiety karpackie od wieków porastała puszcza, z początku dzika, potem bardziej oswojona przez ludzi. Pod koniec średniowiecza podjęli oni pierwsze próby zagospodarowania Bekidu Niskiego. Z początku nie było to łatwe - ziemia z trudem wyrywana górom nie dawała dużych plonów. Nowe wsie szybko się wyludniały. Sytuacja zmieniła się jednak gdy ze wschodu i południa, wzdłuż łuku Karpat, przybyli ludzie, którzy od wieków żyli i gospodarzyli w górach. Jedni umieli uprawiać ziemię w dolinach potoków, inni potraf ili wypasać swoje bydło na leśnych polanach. Zasiedlili oni Beskid Niski i do połowy XX wieku mieszkali tam, trochę z dala od świata, zachowując swoją kulturę i tradycję. Korzystali z darów przyrody, umieli jednak nie naruszać jej równowagi. Puszcza karpa cka nadal żyła swoim dzikim niezależnym życiem.

W 1947 roku Łemkowie - mieszkańcy tego terenu zostali przesiedleni na zachód i północ Polski. Ich dobytek zniszczał, pola pozostały nieorane i nieobsiewane. Beskid Niski dziś jest w dużej części zamieszkały przez Polaków i Łemków - tych którzy tam wrócili , ale po wielu domostwach zostało tylko kilka owocowych drzew a w niektórych dolinach stoją samotne cerkiewki. Tam powoli zaczyna gospodarować sama przyroda, pola i łąki zarastają jeżynami, tarniną, olchą.

Duże fragmenty przyrody Beskidu Niskiego zachowały się w pierwotnym i dzikim stanie dzięki temu że wpływ człowieka na nią przez wieki był umiarkowany, a przez ostatnie kilkadziesiąt lat, gospodarowała tam sama natura. Na szczytach wzniesień spotykamy naw et 100-letnie zespoły buczyny karpackiej. W ich runie, w maju, kwitnie na fioletowo żywiec gruczołowaty. W dolinach potoków wzrok przyciągają wielkie żółte kaczyńce, na łąkach i polanach złocą się pierwiosnki i ziarnopłony. Stali mieszkańcy tych lasów to rysie, żbiki i wilki, można także spotkać dziką krewniaczkę kuny domowej - kunę leśną. Nad potokami nocą rządzi wydra a ze wschodu czasem przychodzą bieszczadzkie niedźwiedzie. Z ptasich drapieżników gniazdują w Beskidzie Niskim, orzeł przedni, trzmieloja d i licznie orlik krzykliwy, nocami pohukują puszczyki uralskie i puchacze. Na zboczach i w dolinach las jest charakterystyczny dla piętra pogórzy. W bardziej naturalnych zbiorowiskach rosną graby i dęby, na terenach podmokłych - zespoły olszynki bagienne j. Tutaj bardziej zaznaczyła się działalność człowieka: lasy sosnowe oraz malownicze łąki i pastwiska są właśnie jej efektem.

Kilka wieków zgodnego współistnienia człowieka z naturą w Beskidzie Niskim pozwoliło mu stać się obszarem atrakcyjnym przyrodniczo i krajobrazowo, pełnym ciekawostek dla naukowców i turystów. 1. stycznia 1995 roku w jego środkowej części utworzono Magursk i Park Narodowy. W jego skład wchodzi obszar Magury Wątkowskiej oraz tereny położone na południe od niego, aż do słowackiej granicy, pomiędzy dolinami potoków Ryjak i Wilsznia. Górską przyrodę objęto ochroną po to, by i teraz zapewnić jej równe z człowiek iem prawo do istnienia. Ludzie nie całkiem przecież przystosowani do życia w wielkich miastach potrzebują takiego pierwotnego azylu. W przyszłości Magurski Park Narodowy będzie bardziej udostępniony do zwiedzania. Dobrze byłoby, gdybyśmy przemierzając tam te szlaki umieli dostrzec i docenić te wszystkie cuda natury oraz pamiętali, że ich potrzebujemy a one będą zawsze potrzebowały naszego szacunku i ochrony.

Martyna Dzięcioł
Tags: